ΔΕΗ: Το χρονικό ενός ξεπουλήματος

Ένα από τα πιο κωμικοτραγικά ανέκδοτα στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, είναι ότι η ΔΕΗ αποτελεί μια δημόσια κρατική επιχείρηση. Την ώρα μάλιστα που στελέχη από το σύνολο του πολιτικού προσωπικού μας....

υπενθυμίζουν εδώ και χρόνια πως δίνουν μάχες για να προασπίσουν το δημόσιο χαρακτήρα της, είναι αυτοί που εν τέλει ψηφίζουν κάτω από το τραπέζι το ξεπούλημά της για χάρη των δανειστών.

Η ΔΕΗ ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1950 για να λειτουργήσει «χάριν του δημοσίου συμφέροντος» με σκοπό τη χάραξη μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής που μέσω της εκμετάλλευσης των εγχώριων πόρων, θα έκανε το ηλεκτρικό ρεύμα δικαίωμα του λαού με τη φθηνότερη δυνατή τιμή. Κατάφερε όλα αυτά τα χρόνια να υλοποιήσει την ενεργειακή αυτονομία της χώρας και να φέρει το ρεύμα σε κάθε σπίτι, από τα μικρά ακριτικά νησιά ως τα δυσπρόσιτα χωριά της ορεινής Ελλάδας.

Είναι η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, διαθέτει μια μεγάλη υποδομή σε εγκαταστάσεις ορυχείων λιγνίτη, παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ενώ στο ενεργειακό της μείγμα περιλαμβάνονται λιγνιτικοί, υδροηλεκτρικοί και πετρελαϊκοί σταθμοί, σταθμοί φυσικού αερίου και μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Από το 2011, μετά την απόσχιση των κλάδων Μεταφοράς και Διανομής, σε συμμόρφωση με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συστάθηκαν δύο θυγατρικές εταιρείες της ΔΕΗ αλλά συνάμα ανεξάρτητες διοικητικά και λειτουργικά, ο ΑΔΜΗΕ και ο ΔΕΔΔΗΕ. Ο ΑΔΜΗΕ μάλιστα πουλήθηκε κατά 24% στην κινεζική εταιρεία State Grid International Development Ltd, με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου της ΔΕΗ τον περασμένο Οκτώβριο.

Όσον αφορά τις ΑΠΕ, η ΔΕΗ δραστηριοποιείται μέσω της θυγατρικής της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες», έχοντας στο χαρτοφυλάκιό της αιολικά πάρκα, υδροηλεκτρικούς και φωτοβολταϊκούς σταθμούς.

Πώς όμως έφτασε αυτή η προσοδοφόρα επιχείρηση να κατακερματιστεί και να περάσει σταδιακά στην οριστική της εκποίηση; Όλα ξεκίνησαν από το 1999 με την απορρύθμιση της αγοράς ενέργειας που βασίστηκε στη γενικότερη φιλοσοφία της Συνθήκης του Μάαστριχτ, του προπομπού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Συνθήκη ευαγγελιζόταν τη βελτίωση των υπηρεσιών και τη μείωση των τιμών σε μια αγορά όπου κάθε πάροχος θα είχε το δικαίωμα πρόσβασης σε δίκτυα μεταφοράς και διανομής για να προμηθεύει τους πελάτες του, στα πλαίσια του ελεύθερου «υγιούς» ανταγωνισμού και της κατάργησης των μονοπωλίων.

Από το 2000 μέχρι το 2006 όμως, επειδή ο τομέας της ηλεκτροπαραγωγής δεν ήταν ελκυστικός, άρχισαν να αυξάνονται τα τιμολόγια. Αυτό είχε ως συνέπεια οι ιδιώτες και υποψήφιοι επενδυτές να έχουν όλο και περισσότερες δυνατότητες να μπουν στο παιχνίδι της ηλεκτροπαραγωγής και να επενδύσουν. Έτσι λοιπόν, εμφανίστηκαν οι ιδιώτες πάροχοι οι οποίοι προωθούσαν τις εταιρείες τους με διάφορα «χαρούμενα» τηλεοπτικά σποτάκια. Αυτές οι εταιρείες ήταν η ΗΡΩΝ, η Protergia, ηElpedison, η Energa και η Hellas Power.

Η ΗΡΩΝ ξεκίνησε τις εργασίες της το 2000 και δημιούργησε την πρώτη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής το 2004. Στη μετοχική της σύνθεση ανήκουν η ENGIE (πρώην GDF Suez) που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ενέργειας παγκοσμίως με κέρδη πάνω από 2,6 δις και η QATAR PETROLEUM. Πρόσφατα, ανακοίνωσε τη συνεργασία της με την BMW ενώ έχει συνάψει συμφωνία και με τη WINDΕλλάς. Η Protergia άρχισε να δραστηριοποιείται το 2001 και αποτελεί θυγατρική εταιρεία του Ομίλου Μυτιληναίου.

Η Elpedison ξεκίνησε τις δραστηριότητές της αρχικά μέσω της Edison SpA το 2003. Η δομή του ομίλου αποτελείται από τα Ελληνικά Πετρέλαια (συμφερόντων Λάτση) και την Edison SpA κατά 76%, την ΕΛΛΑΚΤΩΡ (συμφερόντων Μπόμπολα) κατά 23% και τη Χαλκόρ, θυγατρικής της ΒΙΟΧΑΛΚΟ κατά 1%.

Για το τέλος, αφήσαμε τις δύο γνωστές και μη εξαιρετέες Energa (συμφερόντων Φλώρου) και HellasPower (συμφερόντων Μηλιώνη). Οι δύο αυτές εταιρείες κατηγορήθηκαν ότι ενώ εισέπρατταν τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και το χαράτσι, δεν τα κατέβαλλαν στα κρατικά ταμεία. Υπεξαίρεσαν περί τα 250 εκ. ευρώ αλλά αθωώθηκαν. Δικηγόρος υπεράσπισής τους ήταν ο άλλοτε «τσεκουροφόρος» και νυν βουλευτής της ΝΔ, Μάκης Βορίδης.

Οι ιδιώτες πάροχοι διατείνονταν πως παρήγαγαν ρεύμα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στην ουσία όμως, το έπαιρναν από τη ΔΕΗ και χάρη στη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν χρειάζονταν να έχουν την εγγύηση ότι κατέχουν αυτό που παράγουν. Απαλλάχθηκαν με αυτόν τον τρόπο από κάθε υποχρέωση.

Με τη μεταφορά της στο ΤΑΙΠΕΔ, η ΔΕΗ ανήκει κατά 49% στο Δημόσιο ενώ όσοι εμπλέκονται στην περαιτέρω ιδιωτικοποίησή της απαλλάσσονται από κάθε ποινική ευθύνη απολαμβάνοντας πλήρη νομική ασυλία. Κάθε μήνα η ΔΕΗ χάνει περίπου 10 χιλιάδες πελάτες που στρέφονται στις ιδιωτικές εταιρείες παροχής. Σε ό,τι αφορά τους υπαλλήλους, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΔΕΗ, το 2014 εργάζονταν 18.572 υπάλληλοι την στιγμή που το 2009 η επιχείρηση απαριθμούσε 22.582 εργαζόμενους. Όσο για τον κύκλο εργασιών, αυτός μειώθηκε στα 5,8 εκ. ευρώ από τα 6 εκ. που σημειωνόταν το 2009.

Έτσι φτάσαμε λοιπόν στο ξεπούλημα της ΔΕΗ. Όσοι δε, ισχυρίζονται ότι η απορρύθμισή της είναι ιδιωτικοποίηση ή επένδυση, κάνουν λάθος. Το ρεύμα δεν είναι εμπόρευμα όπως θέλουν να το αναγάγουν οι θιασώτες της ελεύθερης αγοράς. Είναι κοινωνικό αγαθό και η αποκρατικοποίησή του σημαίνει κλοπή.

ΠΗΓΗ:nonpapernet