Η βουλεύτρια Κορινθίας ΣΥ.ΡΙΖ.Α., και αντιπρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, Μαρία Θελερίτη συμμετείχε ως εκπρόσωπος του Ελληνικού Κοινοβουλίου στην Διακοινοβουλευτική Συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις 18 Οκτωβρίου 2018 στις Βρυξέλλες, με θέμα «Θεμελιώδη δικαιώματα και κοινωνική ένταξη των Ρομά - Καταπολέμηση του αντιαθιγγανισμού/ της αθιγγανοφοβίας».
Στην συνεδρίαση την οποία διοργάνωσε η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE), συμμετείχαν ευρωβουλευτές της Επιτροπής και βουλευτές/τριες εθνικών Κοινοβουλίων, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εμπειρογνώμονες – ερευνητές/τριες από το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, εκπρόσωποι ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών, όπως ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, καθώς και εκπρόσωποι ΜΚΟ και της κοινωνίας των πολιτών.
Η κ. Μ. Θελερίτη, κατά την παρέμβασή της στην ενότητα με θέμα την ένταξη των Ρομά και τα θεμελιώδη δικαιώματα, τόνισε ότι η χώρα μας έχει αναγνωρίσει την σημασία της κοινωνικής ένταξης και της ισότιμης μεταχείρισης των ομάδων με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες - όπως μεταξύ άλλων είναι και οι Ρομά (άνδρες και γυναίκες) - και υλοποιεί έργα, δράσεις και παρεμβάσεις για την διατομεακή ευαισθητοποίηση και ενίσχυση των δικαιωμάτων των πολιτών Ρομά σε όλα τα επίπεδα : ισότιμη ενημέρωση και πρόσβαση στα πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και άλλα δικαιώματα καθώς και ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων αυτών.
Αναφέρθηκε στις διακρίσεις που υφίστανται οι Ρομά - άνδρες και γυναίκες - και επισήμανε ότι προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ακραίες συνθήκες διαβίωσης, η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, ιδιαιτέρως όταν η περιθωριοποίηση είναι διαγενεακή, απαιτείται σταθερή πολιτική βούληση, στρατηγικός σχεδιασμός, ικανός διοικητικός μηχανισμός και βέβαια η ενεργητική συμμετοχή των ωφελουμένων.
Σχολιάζοντας στην συνέχεια τις πολιτικές της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και την προώθηση της ένταξης των Ρομά τους ως ισότιμων και ενεργών πολιτών, επεσήμανε ότι παρά τις προσδοκίες, δεν έχουν επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και ως εκ τούτου οφείλουν να εντατικοποιηθούν. Τόνισε επίσης ότι ο οριζόντιος συντονισμός και ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας των παρεμβάσεων, όπως και η εκπόνηση εθνικής στρατηγικής και εθνικού σχεδίου δράσης, συνιστούν τα αναγκαία εργαλεία και μέσα πολιτικής προκειμένου οι πολιτικές ένταξης να έχουν απτό και θετικό αποτέλεσμα.
Στα πλαίσιο αυτό η Ελλάδα έχει αναλάβει πλήρως την ευθύνη για τους Ρομά πολίτες της χώρας και υλοποιεί έργα, δράσεις και παρεμβάσεις για την διατομεακή ευαισθητοποίηση και ενίσχυση των δικαιωμάτων των πολιτών Ρομά – σε όλα τα επίπεδα. Συγκεκριμένα, έχει εκπονήσει Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2011-2020, έχει προχωρήσει και στην ίδρυση ειδικής Γραμματείας (από το 2016), καθώς και στην εξειδίκευση Εθνικού Σχεδίου Δράσης.
Επειδή, όπως επεσήμανε η κ. Θελερίτη πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η αντιμετώπιση των αρνητικών συνθηκών διαβίωσης, στην Ελλάδα υλοποιείται πρόγραμμα στεγαστικής πολιτικής, ενώ προσφάτως θεσπίστηκε νέο νομικό πλαίσιο για την μετεγκαταστάση ειδικών κοινωνικών ομάδων (συμπεριλαμβανομένων των Ρομά) σε οργανωμένους χώρους με σκοπό την αντιμετώπιση των πολύ αρνητικών συνθηκών διαβίωσης σε καταυλισμούς και την στήριξη της σταδιακής στεγαστικής και κοινωνικής ένταξης στον αστικό ιστό αλλά και για επιπρόσθετη μοριοδότηση των Ρομά. Εκτός των άλλων για πρώτη φορά στα χρονικά η στεγαστική πολιτική περιλαμβάνει και στηρίζεται στην τυπολογική ανάλυση των οικισμών και στη χαρτογράφησή τους.
Στην συνέχεια αναφέρθηκε πιο αναλυτικά σε δύο βασικούς τομείς πολιτικών, στην εκπαίδευση και την απασχόληση, που συναρτώνται άμεσα με συγκεκριμένα θεμελιώδη δικαιώματα των Ρομά. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στα προγράμματα που εφαρμόζει το Υπουργείο Παιδείας για τη σχολική ένταξη (τάξεις υποδοχής) και την προσέγγιση των οικογενειών των τσιγγανόπαιδων για τις συμπληρωματικές λειτουργίες (πρόσβαση στις υγειονομικές υπηρεσίες κ.λπ.). Επίσης ανέπτυξε τις δράσεις του Υπουργείου Εργασίας για τους Ρομά και συγκεκριμένα την υλοποίηση προγραμμάτων νέας γενιάς κοινωφελούς εργασίας που κατευθύνθηκαν σε Δήμους της χώρας με πολύ υψηλή μακροχρόνια ανεργία και φτώχεια όπου κατοικούν και σημαντικές πληθυσμιακές ομάδες Ρομά, την διευκόλυνση της πρόσβασης των Ρομά στις τοπικές υπηρεσίες απασχόλησης του ΟΑΕΔ μέσω της άρσης των γραφειοκρατικών εμποδίων κατά την εγγραφή για όσους διαμένουν σε καταυλισμούς, καθώς και την θεσμοθέτηση άδειας άσκησης υπαίθριου εμπορίου και τη δυνατότητα συνδιοργάνωσης ειδικών υπαίθριων αγορών με συνεργασία των δήμων με συλλόγους και σωματεία. Τέλος επισήμανε ότι η ενδυνάμωση του επαγγελματικού ρόλου των διαμεσολαβητών Ρομά μέσω της θεσμικής κατοχύρωσης της αποστολής τους στα Παραρτήματα Ρομά των Κέντρων Κοινότητας και της θέσπισης διαδικασίας πρόσληψης με βάση την βεβαίωση γνώσης της γλώσσας Ρομανί, αναμένεται ότι μεταξύ των άλλων θα συμβάλλουν θετικά και στη αντιμετώπιση του αντιαθιγγανισμού, μέσω της λειτουργίας των Επιτροπών Συμφιλίωσης.
Ολοκληρώνοντας την παρέμβασή της η κ. Θελερίτη τόνισε ότι σε μια εποχή που στην Ευρώπη κλιμακώνεται ο ρατσισμός, οι ακροδεξιές πολιτικές και νεοναζιστικές πρακτικές και επιθέσεις εναντίον όποιου/ας είναι ή νοείται ως διαφορετικός ή Άλλος, η προάσπιση των πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας όλων ανεξαιρέτως των πολιτών και ανθρώπων (ανεξάρτητα από φυλή, φύλο, εθνότητα, θρησκεία, σεξουαλικό προσανατολισμό, ταυτότητα φύλου, νομικό στάτους, κ.λπ.) αποκτά βαρύνουσα σημασία και συνιστά καίριο καθήκον όλων των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων τόσο στο πλαίσιο της ΕΕ, όσο και σε επίπεδο εθνικό.