Η συγκεκριμένη υπουργός Πολιτισμού οφείλει να παραιτηθεί για λόγους πολιτικής ευθύνης και συγκάλυψης στην υπόθεση Λιγνάδη
«Όσο παραμένει στη θέση της η κυρία Μενδώνη τόσο εκτίθεται ο πρωθυπουργός. Εκτός από την πολιτική ευθύνη που φέρει, ως επιτελάρχης, για τον διορισμό Λιγνάδη, εξακολουθεί συνειδητά να μένει στο κάδρο της πολιτικής ευθύνης για συγκάλυψη της υπόθεσης» λέει η Σία Αναγνωστοπούλου. Σχολιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις στην υπόθεση Λιγνάδη, που συγκλονίζουν τον πολιτικό και καλλιτεχνικό κόσμο αλλά και την κοινωνία, η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζει «persona non grata” την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, επισημαίνει ότι «οφείλει να παραιτηθεί» και μαζί της να παραιτηθεί όλη η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ, «διαφορετικά φέρει ευθύνη για τη συγκάλυψη».
Καθώς η υπόθεση εξελίσσεται σε πολιτική κρίση για την κυβέρνηση, η Σία Αναγνωστοπούλου επισημαίνει ότι «η υπόθεση Λιγνάδη ανεδειξε την παταγώδη αποτυχία, αν όχι την κατάρρευση του επιτελικού κράτους», υπογραμμίζοντας ότι «όταν οι θεσμοί της Δημοκρατίας υποστέλλονται, τότε οι μηχανισμοί της αδιαφάνειας εκτρέφουν όλα τα τέρατα».
Προσθέτει δε ότι «η υπόθεση Λιγνάδη είναι πάρα πολύ σοβαρή για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για το κράτος δικαίου, για τη δημοκρατία την ίδια. Η οποιαδήποτε προσπάθεια εκχυδαϊσμού σπιλώνει την ίδια τη δημοκρατία».
Ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση στον πολιτισμό, τις τελευταίες ημέρες. Πώς σχολιάζετε τα τελευταία γεγονότα;
Η κατάσταση στον πολιτισμό είναι ένας αγώνας ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Μια παλιά αντίληψη, καλά όμως εμπεδωμένη και προστατευμένη από πολιτική εξουσία, επιχειρηματικά συμφέρονται κ.λπ., νόμιζε ότι είναι άτρωτη. Το φως όμως του πολιτισμού διεκδικεί αυτό που είναι πάντα ο πολιτισμός και θα λάμψει όσο και να προσπαθήσουν να το σκιάσουν. Το φως του πολιτισμού, όπως και σε άλλες δύσκολες στιγμές της Ιστορίας αυτού του τόπου, είναι στην πρωτοπορία.
Μετά και τη σύλληψη του πρώην διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου με κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα για κατ’ εξακολούθηση βιασμούς, που στην κοινή συνείδηση έχουν βαριά ηθική απαξία, πόσο έκθετη είναι η κυβέρνηση;
Η υπόθεση Λιγνάδη έχει πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης. Όμως η κυβέρνηση είναι έκθετη γιατί δεν ανέλαβε την πολιτική ευθύνη των επιλογών της, δεν υπερασπίστηκε το δημόσιο συμφέρον, δεν έφτιαξε δίχτυ προστασίας στους πιο αδύναμους, δηλαδή τα θύματα, και κυρίως δεν έδειξε πολιτισμική και κοινωνική ευαισθησία. Αντί να ρίξει άπλετο φως στην υπόθεση, προσπάθησε να τη συσκοτίσει.
Θεωρείτε ότι η παραίτηση ή η αποπομπή της υπουργού αρκεί για να επουλωθούν τα πλήγματα που έχει επιφέρει στον πολιτισμό η κυβερνητική πολιτική; Κυρίως, αρκεί για να διασωθεί η κυβέρνηση;
Η συγκεκριμένη υπουργός Πολιτισμού οφείλει να παραιτηθεί για λόγους πολιτικής ευθύνης και συγκάλυψης στην υπόθεση Λιγνάδη, ταπείνωσης του πολιτισμού, των ανθρώπων του και της πολιτιστικής κληρονομιάς με όλη της την πολιτική. Η κυρία Μενδώνη είναι persona non grata για τον πολιτισμό. Όμως όσο δεν την αποπέμπει ο πρωθυπουργός και την καλύπτει τόσο ο ίδιος γίνεται μέρος του προβλήματος και όχι υπεύθυνος της λύσης.
Πάντως οι πολιτικές ευθύνες του πρωθυπουργού για την υπόθεση Λιγνάδη, από τον διορισμό του μέχρι την προσπάθεια συγκάλυψης, δεν έχουν αναληφθεί μέχρι τώρα.
Πρέπει να παραιτηθεί όλη η ηγεσία του ΥΠΠΟΑ και ο υφυπουργός Ν. Γιατρομανωλάκης;
Βεβαίως, όλη η πολιτική ηγεσία, διαφορετικά φέρει ευθύνη για τη συγκάλυψη.
Θεωρείτε πως η διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου είχε άμεσα αντανακλαστικά προκειμένου να προστατεύσει τον θεσμό;
Θεωρώ πως όχι. Θα έπρεπε μετά από όλα αυτά να έχει παραιτηθεί.
Γιατί θεωρείτε ότι η κυβέρνηση δεν απομακρύνει την κ. Μενδώνη;
Η κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός μια τέτοια σημαντική υπόθεση την αντιμετωπίζουν ακόμα, τουλάχιστον διά στόματος αναπληρώτριας κυβερνητικής εκπροσώπου, ως ένα επικοινωνιακό σόου, που είχε και κάποια λάθη. Αυτό δείχνει, τουλάχιστον, κοινωνική αναλγησία και εμμονή στην τακτική αυτής της κυβέρνησης, που θεωρεί ότι όλα είναι επικοινωνία, ακόμα και τα θέματα που πλήττουν τον βαθύ πυρήνα της κοινωνικής ευαισθησίας. Πέρα απ’ αυτό όμως, μου φαίνεται αδιανόητο, αν όχι ανεξήγητο, ο πρωθυπουργός, μπροστά σ’ αυτή την αδιαφορία ανάληψης πολιτικής ευθύνης από την υπουργό, να την αφήνει στη θέση της. Ευλόγως διερωτώμεθα μήπως η προσπάθεια συγκάλυψης δεν έγινε μόνο από την υπουργό.
Πόσο εκτεθειμένος είναι ο πρωθυπουργός;
Όσο παραμένει στη θέση της η κυρία Μενδώνη τόσο εκτίθεται ο πρωθυπουργός. Εκτός από την πολιτική ευθύνη που φέρει, ως επιτελάρχης, για τον διορισμό Λιγνάδη, εξακολουθεί συνειδητά να μένει στο κάδρο της πολιτικής ευθύνης για συγκάλυψη της υπόθεσης.
Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν -και το γράφουν- ότι στην υπόθεση εμπλέκεται ένα μεγάλο τμήμα της μεγαλοαστικής τάξης της χώρας. Θεωρείτε ότι ευσταθεί μια τέτοια υποψία;
Δεν ξέρω και δεν είναι στις αρμοδιότητές μου ούτε το αστυνομικό ούτε το δικαστικό ρεπορτάζ. Όμως η γενικευμένη αντίληψη που προσπαθεί επί δύο σχεδόν χρόνια να περάσει η κυβέρνηση, περί «αριστείας» και «αρίστων» που δεν λογοδοτούν στη Δημοκρατία και στους θεσμούς της, που δεν καλούνται με κανόνες διαύγειας και διαφάνειας να υπερασπιστούν το δημόσιο συμφέρον, που η ταυτότητα «άριστος» τους αποδίδεται με εκχώρηση από την πολιτική εξουσία και δεν δοκιμάζεται με λογοδοσία στην κοινωνία, ευνοεί την ασυλία ατόμων και ομάδων. Όποιος ασκήσει κριτική σε «άριστο» καταγγέλλεται ως εχθρός της «αριστείας». Έτσι η πολιτεία θεωρεί κανονικότητα τις «ιδιοτροπίες» των αρίστων και εξαίρεση και σκοπιμότητα τις φωνές των πολλών και των αδύναμων.
Με την καθυστέρηση του υπουργείου Πολιτισμού, της Δικαιοσύνης και τις αστυνομίας να επέμβουν, συμμερίζεστε τις ανησυχίες, που εκφράζονται από πολλούς, ότι αφέθηκε χρονικό περιθώριο, όχι μόνο στον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού αλλά και σε άλλους, ενδεχομένως, να καταστρέψουν στοιχεία;
Βεβαίως, αυτές οι υποψίες είναι αυτονόητες. Όταν τουλάχιστον από τις 6 Φεβρουαρίου οι «φήμες» αποδεικνύονται πραγματικά γεγονότα, η οποιαδήποτε καθυστέρηση διευκολύνει τον καταγγελλόμενο και όχι τους καταγγέλλοντες.
Από τον «κίναιδο παιδεραστή Άρη Βελουχιώτη», όπως τον αποκάλεσε ο Μακάριος Λαζαρίδης, μέχρι το φωτομοντάζ του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο in.gr και το κάλεσμα να πάρει θέση ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ για ανάρτηση του διευθυντή εντύπου που δεν έχει οργανική σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, όλα δείχνουν έναν πανικό που μάλλον τυχαίο δεν μπορούμε να τον θεωρήσουμε. Συμφωνείτε;
Απολύτως. Η υπόθεση Λιγνάδη είναι πάρα πολύ σοβαρή για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για το κράτος δικαίου, για τη δημοκρατία την ίδια. Η οποιαδήποτε προσπάθεια εκχυδαϊσμού σπιλώνει την ίδια τη δημοκρατία. Απαιτείται σοβαρότητα ευαισθησία και πολιτική εγρήγορση. Όλα τα υπόλοιπα, απ’ όπου κι αν προέρχονται, πληγώνουν τη δημοκρατία.
Ποτέ κανένας υπουργός Πολιτισμού δεν ξεσήκωσε τέτοια ομόθυμη οργή και καθολική απαίτηση παραίτησης από τον πολιτικό, τον καλλιτεχνικό κόσμο και την κοινωνία, όπως η Μενδώνη. Πιστεύετε ότι μετά από όλη αυτή την ομοβροντία μπορεί να παραμείνει στη θέση της, να απευθύνεται θεσμικά στους καλλιτέχνες;
Όταν ένας υπουργός που εκπροσωπεί έναν από τους σημαντικότερους λαϊκούς θεσμούς της Δημοκρατίας, όπως είναι ένα υπουργείο, ξεσηκώνει ομόθυμη οργή, προσβάλλει τον ίδιο τον θεσμό παραμένοντας. Η κυρία Μενδώνη δεν είχε μάθει, για πάνω από μία δεκαετία, ως διορισμένη γενική γραμματέας διαφόρων κυβερνήσεων, την έννοια της λογοδοσίας. Τώρα, ακόμα και ως διορισμένη υπουργός, οφείλει να αντιληφθεί τι σημαίνει λογοδοτώ στην κοινωνία, στους θεσμούς, στη Δημοκρατία.
Τις αντιδράσεις από τους ίδιους τους ανθρώπους και τους θεσμούς του πολιτισμού πώς τις σχολιάζετε;
Οι άνθρωποι του πολιτισμού πήραν τον πολιτισμό στα χέρια τους. Δεν νομιμοποιούν την κ. Μενδώνη ως θεσμικό αντιπρόσωπο της κυβέρνησης στον πολιτισμό. Το μήνυμα αυτό όφειλε να το έχει ακούσει ήδη ο κ. Μητσοτάκης. Όμως ο κόσμος του πολιτισμού, ανεξαρτήτως κόμματος, θέτει επί τάπητος πάλι τις μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές κατακτήσεις, τους αξιακούς κώδικες και τις πολιτισμικές ταυτότητες αυτού του τόπου, τις οποίες θέλησε να ξεριζώσει μια νεοσυντηρητική, αυταρχική κυβέρνηση. Στην «αριστεία» και την καταστολή ο κόσμος του πολιτισμού απαντά: κάθαρση, δικαιοσύνη, ελευθερία.
Ποια πρέπει να είναι η θέση της πολιτείας απέναντι στην όποια μορφή βίας και τα θύματά της; Ποιοι κανόνες πρέπει να θεσπιστούν;
Καταρχάς η πολιτεία οφείλει να λειτουργήσει προληπτικά και προστατευτικά. Ενίσχυση και όχι κατάργηση των δομών προστασίας κακοποιημένων παιδιών, κακοποιημένων ανθρώπων. Θεσμικό πλαίσιο διευκόλυνσης των θυμάτων να μιλήσουν και να προστατευτούν. Άμεση σύνδεση τέχνης και παιδείας, ως προϋπόθεση για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, για αλλαγή βαθιά εγκαταστημένων νοοτροπιών πατριαρχίας, ανοχή στην κακοποίηση και ενοχοποίηση. Πέρα απ’ αυτά, να επανέλθει το μάθημα του σεξουαλικού προσανατολισμού στα σχολεία αλλά και μαθήματα όπως η κοινωνιολογία, που εξοβελίστηκαν μαζί με τα καλλιτεχνικά μαθήματα από το σχολικό πρόγραμμα από την κ. Κεραμέως. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά θα διαπαιδαγωγούνται στο τι σημαίνει βία, δεν θα καταπίνουν την προπαγάνδα για βία, λόγου χάρη, στα πανεπιστήμια αλλά θα μαθαίνουν ποιο είναι το σκοτεινό πρόσωπο της βίας, δεν θα ανέχονται στο όνομα οποιουδήποτε κύρους ατιμωτικές συμπεριφορές, θα μαθαίνουν να σέβονται τη διαφορετικότητα και τις θεμελιώδης αρχές της δημοκρατίας. Θα μαθαίνουν δηλαδή ότι η αυθαιρεσία της οποιασδήποτε εξουσίας δεν είναι «αριστεία» αλλά προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Πώς θεωρείτε ότι μπορούν να επουλωθούν όλες αυτές οι πληγές που άνοιξε στον πολιτισμό η κυβερνητική πολιτική;
Παραίτηση Μενδώνη. Κατάργηση όλων των νομοθετημάτων και των αποφάσεων που αυτή η υπουργός πήρε από την ανάληψη των καθηκόντων της. Αποφάσεις που πληγώνουν και την πολιτιστική κληρονομιά και τον σύγχρονο πολιτισμό. Όμως αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί και δεν θέλει να ανατρέψει την πολιτική της. Χρειάζεται πια αλλαγή κυβέρνησης.
Στον ενάμιση χρόνο κυβέρνησης της Ν.Δ., βιώνουμε μια παραθεσμική Δημοκρατία με τη μορφή του επιτελικού κράτους, η οποία ενισχύθηκε με άλλοθι την πανδημία. Πιστεύετε ότι τέτοια φαινόμενα σήψης που βιώνουμε σήμερα οφείλονται και στην υποχώρηση της Δημοκρατίας;
Η υπόθεση Λιγνάδη ανέδειξε την παταγώδη αποτυχία, αν όχι την κατάρρευση του επιτελικού κράτους. Όταν η Δημοκρατία μένει ως κέλυφος, χωρίς τις προϋποθέσεις και τις αξίες της, που είναι η διαφάνεια, η λογοδοσία και η υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος και του δημόσιου χρήματος, τότε η διαφθορά, η διαπλοκή, η σήψη, είναι σχεδόν αυτονόητες συνέπειες. Όταν οι θεσμοί της δημοκρατίας υποστέλλονται, τότε οι μηχανισμοί της αδιαφάνειας εκτρέφουν όλα τα τέρατα.