Παναγιώτης Λογγινίδης*
Το Σύνταγμα, καθιερώθηκε, ομολογουμένως από τις δυτικές κοινωνίες, προκειμένου να οργανώσει τις σχέσεις μιας συγκροτημένης κοινωνικά και πολιτικά πολιτείας με τον διοικούμενο. Ήρθε δηλαδή ως θεμελιώδης απαράβατος νόμος να αποτελέσει τη ρίζα των επάνω σ’αυτό αναπτυσσόμενων νομοθετικών τάξεων, βάζοντας όρια τόσο στην αυθαιρεσία της Διοίκησης όσο και της εκτελεστικής εξουσίας, που συχνά αποτελούν πυλώνες διαπλοκής και κατάχρησης της εξουσίας που τους εκχωρεί το Σύνταγμα.
Έτσι λοιπόν, η Διοίκηση έχοντας απόλυτη δυνατότητα επιβολής στους διοικούμενους εκδίδει κατ’εξουσιοδότηση νόμου διοικητικές πράξεις, προσβλητέες τελικά ενώπιον της δικαστικής εξουσίας. Ομοίως και οι κανονιστικές πράξεις της εκτελεστικής εξουσίας (υπουργών κλπ), εκδιδόμενες κατ’εξουσιοδότηση νόμου, ελέγχονται τελικά ως προς τη νομιμότητά τους, από τη δικαστική εξουσία.
Η δικαστική εξουσία, είναι εκεί για να ελέγχει τα άκρα όρια της δράσης της Διοίκησης, προς όφελος των πολιτών. Η εκτελεστική εξουσία όμως, ελέγχεται τόσο απ’ τον ίδιο το λαό, όσο κι από τη δικαστική εξουσία. Ο λαός, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, αποτελεί το θεμέλιο του δημοκρατικού πολιτεύματος, ενώ κάθε εξουσία πηγάζει απ’ το λαό και υπάρχει υπέρ αυτού (άρθρο 1 παρ.2 και 3). Επομένως, η Κυβέρνηση, λογοδοτεί στο λαό, ο οποίος ελέγχει, κρίνει και απαιτεί, οδηγώντας την εκτελεστική εξουσία στο να αλλάζει πολιτικές, ανάλογα με τις απαιτήσεις του λαού. Οι απαιτήσεις του λαού εκφράζονται τόσο μέσω των εκλογών, όποτε αυτές συμβαίνουν, όσο και μέσω των διεκδικήσεων στο δρόμο, με τις συγκεντρώσεις και τα συλλαλητήρια, με τις πορείες και τις εξεγέρσεις. Ο λαός δεν υποκαθίσταται από τη δικαστική εξουσία, η οποία απολαμβάνει προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας (άρθρο 87παρ.1 Σ). Απολαμβάνει όμως;
Αν απολάμβανε, θα επέτρεπαν οι ίδιοι οι (ανώτατοι) δικαστές το διορισμό τους από την Κυβέρνηση, όπως επιτάσσει το άρθρο 90παρ, 5 Σ, ενώ κάθε πειθαρχική ή ποινική διαδικασία που τους αφορά κρίνεται σύμφωνα με το νόμο από δικαστικούς και μόνο σχηματισμούς; Θα επέτρεπαν φωτογραφίες διορισθέντων ανώτατων εισαγγελικών λειτουργών εναγκαλισμένων με Υπουργούς; Θα επέτρεπαν τη δυνατότητα βάσει νόμου διορισμού ως συμβούλων ανώτατων δικαστών σε Πρωθυπουργούς;
Θα επέτρεπαν συχνά πάνε-έλα υπουργικών στελεχών στο Ανώτατο Δικαστήριο και κατ’ιδίαν συναντήσεις, με δικαστικούς λειτουργούς; Ή πάλι, πώς δέχονται να διορίζονται σε πρωθυπουργικά γραφεία ως αμισθί σύμβουλοι ή στη Διοίκηση, σε θέση Προέδρων ή Αντιπροέδρων ΔΣ, αμέσως μετά τη συνταξιοδότησή τους; Τέλος, αναρωτιέται κανείς αν είναι δείγμα της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης η μεταπήδηση δικαστικών λειτουργών από τον ανώτατο δικαστικό θώκο στον ανώτατο πολιτειακό θώκο, με τα χειροκροτήματα σύσσωμης της εκτελεστικής εξουσίας.
Ο κυρίαρχος λαός από την άλλη, ο οποίος δεινοπαθεί συνήθως από την εκτελεστική εξουσία, γνωρίζει κατά βάθος ότι ο μόνος τρόπος αναχαίτισης της κατάχρησης εξουσίας που συχνά-πυκνά αποκαλύπτεται στη δράση της εκτελεστικής εξουσίας, πέραν της δικής τους εγρήγορσης είναι, μέσω της δικαστικής οδού.
Η δικαστική εξουσία είναι και πρέπει να είναι το αντίβαρο στην εκτελεστική εξουσία, που διαχειρίζεται μέσω της αντιπροσώπευσης, το δημόσιο χρήμα, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού. Όταν η δικαστική εξουσία νοιώθει ότι η εκτελεστική υπερβαίνει τη δικαιοδοσία που της έχει παραχωρήσει ο λαός μέσω του Συντάγματος, πρέπει να την επαναφέρει στο ίσο, στο θεμιτό ή καλύτερα στο δίκαιο, αν θεωρήσουμε ότι το δίκαιο ταυτίζεται αφ’ενός με το ήθος, αφ’ετέρου με την ελευθερία του δρώντος υποκειμένου, η οποία μεταφράζεται στην πράξη ως δικαίωμα.
Πώς όμως στην πράξη εκδηλώνεται ο μετριασμός από τη Δικαιοσύνη της κυβερνητικής κάθε φορά αλαζονείας, αφού η εξουσία έχει έτσι κι αλλιώς φτιαχτεί για να είναι αλαζών και η δικαιοκρισία πρέπει να είναι το αντίβαρο στην αυθαιρεσία της; Το προφανές είναι μέσω των αποφάσεων της δικαστικής εξουσίας, η οποία ελέγχει τόσο τη δεσπόζουσα θέση της Κυβέρνησης στο πολιτικό μοντέλο παραγωγής αποφάσεων και νόμων και τελικά, στην επιβολή τους στο λαό, ο οποίος τυπικά και μέχρι την κατάλυσή τους (με νέους νόμους ή με εξεγέρσεις ανά περίπτωση καθεστώτος και αυταρχισμού του), οφείλει να τους εφαρμόζει.
Οπότε, η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, με το συνάδελφό της, Εισαγγελέα του Ανώτατου Πολιτικού/Ποινικού Δικαστηρίου της χώρας, δε μας είπαν και κάτι πρωτότυπο με την άχρωμη κι άοσμη ανακοίνωση στην οποία προέβησαν με αφορμή την υπόθεση Κουφοντίνα και το περιβόητο ανακοινωθέν της Ένωσης Δικαστών κι Εισαγγελέων που σκανδάλισε δήθεν το δικαστικό κόσμο της χώρας. Το μη προφανές, αυτό που λείπει λοιπόν από τη μέχρι σήμερα παρουσία των δικαστικών λειτουργών στην πολιτικοκοινωνική κονίστρα, είναι η ανάληψη πολιτικού βάρους μιας δήλωσης, η πολιτική παρέμβαση της δικαστικής εξουσίας. όπου καταφανώς παραβιάζονται τόσο η δημοκρατική λειτουργία του Κράτους, όσο και θεμελιώδη ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα.
Αυτό δε σημαίνει ότι η δικαστική εξουσία πρέπει να εκφράζεται επί παντός επιστητού ή να αναλώνεται σε άσκοπες συγκρούσεις με την εκτελεστική εξουσία. Πρέπει όμως να είναι παρούσα όταν υπάρχουν μείζονα ζητήματα, κι αυτά αναδεικνύουν σπουδαία ελλείμματα δημοκρατίας και αυθαιρεσίας της εκτελεστικής εξουσίας σε βάρος τόσο της δικαστικής, όσο και του ίδιου του λαού. Η άποψη των αμέτοχων δικαστικών λειτουργών στις κοινωνικές μείζονες ανησυχίες, της αυτιστικής δικαιοσύνης, δεμένης στο άρμα της εκτελεστικής εξουσίας έχει οδηγήσει τη δικαστική εξουσία και το σπουδαίο σκοπό που υπηρετεί για τους πολίτες στην απαξίωση και στην αμφισβήτηση, όπως μαρτυρούν οι δημοσκοπήσεις1 και η άποψη των πολιτών για το θεσμό και τους κομιστές του.
Η μέχρι τώρα στάση της δικαστικής εξουσίας, ως ελιτίστικου θεσμού που κρατάει ίσες αποστάσεις τόσο απ’ το λαό όσο κι από τους κάθε φορά εκμεταλλευτές του, μάλλον δεν έχει αποδώσει φανερά αποτελέσματα στην ανάδειξη του θεσμού της Δικαιοσύνης ως ένα θεσμό κοντά στον πολίτη, που μεριμνά για την προστασία του. Και για να γίνει αυτό, μάλλον χρειάζονται πολλά δελτία τύπου που δε φοβούνται να πάρουν θέση στα πολλά σημαντικά ζητήματα που πια ταλανίζουν την καθημερινότητά μας. Το μοντέλο του αμέτοχου στις εθνικές εξελίξεις δικαστικού κλάδου, μάλλον φαντάζει παρωχημένο. Ο δικαστικός λειτουργός πρέπει να είναι «βουτηγμένος» στη ζωή, να έχει αέρα διανοούμενου, να σκέπτεται παγκόσμια και να αγωνιά για ό,τι κι ο πολίτης. Αλλιώς, θα τύχει αυτού που εύστοχα γράφει ο Σεφέρης: Κανείς δεν τους θυμάται πια ˙Δικαιοσύνη.
1. Δημοσκόπηση της ΚΑΠΑ Research Οκτωβρίου 2020, σύμφωνα με την οποία, 42% των ερωτηθέντων εμπιστεύονται, έστω αρκετά τη δικαιοσύνη.
*Δικηγόρος, Δρ ευρωπαϊκού δικαίου Πανεπιστημίου Τουλούζης 1
Έτσι λοιπόν, η Διοίκηση έχοντας απόλυτη δυνατότητα επιβολής στους διοικούμενους εκδίδει κατ’εξουσιοδότηση νόμου διοικητικές πράξεις, προσβλητέες τελικά ενώπιον της δικαστικής εξουσίας. Ομοίως και οι κανονιστικές πράξεις της εκτελεστικής εξουσίας (υπουργών κλπ), εκδιδόμενες κατ’εξουσιοδότηση νόμου, ελέγχονται τελικά ως προς τη νομιμότητά τους, από τη δικαστική εξουσία.
Η δικαστική εξουσία, είναι εκεί για να ελέγχει τα άκρα όρια της δράσης της Διοίκησης, προς όφελος των πολιτών. Η εκτελεστική εξουσία όμως, ελέγχεται τόσο απ’ τον ίδιο το λαό, όσο κι από τη δικαστική εξουσία. Ο λαός, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, αποτελεί το θεμέλιο του δημοκρατικού πολιτεύματος, ενώ κάθε εξουσία πηγάζει απ’ το λαό και υπάρχει υπέρ αυτού (άρθρο 1 παρ.2 και 3). Επομένως, η Κυβέρνηση, λογοδοτεί στο λαό, ο οποίος ελέγχει, κρίνει και απαιτεί, οδηγώντας την εκτελεστική εξουσία στο να αλλάζει πολιτικές, ανάλογα με τις απαιτήσεις του λαού. Οι απαιτήσεις του λαού εκφράζονται τόσο μέσω των εκλογών, όποτε αυτές συμβαίνουν, όσο και μέσω των διεκδικήσεων στο δρόμο, με τις συγκεντρώσεις και τα συλλαλητήρια, με τις πορείες και τις εξεγέρσεις. Ο λαός δεν υποκαθίσταται από τη δικαστική εξουσία, η οποία απολαμβάνει προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας (άρθρο 87παρ.1 Σ). Απολαμβάνει όμως;
Αν απολάμβανε, θα επέτρεπαν οι ίδιοι οι (ανώτατοι) δικαστές το διορισμό τους από την Κυβέρνηση, όπως επιτάσσει το άρθρο 90παρ, 5 Σ, ενώ κάθε πειθαρχική ή ποινική διαδικασία που τους αφορά κρίνεται σύμφωνα με το νόμο από δικαστικούς και μόνο σχηματισμούς; Θα επέτρεπαν φωτογραφίες διορισθέντων ανώτατων εισαγγελικών λειτουργών εναγκαλισμένων με Υπουργούς; Θα επέτρεπαν τη δυνατότητα βάσει νόμου διορισμού ως συμβούλων ανώτατων δικαστών σε Πρωθυπουργούς;
Θα επέτρεπαν συχνά πάνε-έλα υπουργικών στελεχών στο Ανώτατο Δικαστήριο και κατ’ιδίαν συναντήσεις, με δικαστικούς λειτουργούς; Ή πάλι, πώς δέχονται να διορίζονται σε πρωθυπουργικά γραφεία ως αμισθί σύμβουλοι ή στη Διοίκηση, σε θέση Προέδρων ή Αντιπροέδρων ΔΣ, αμέσως μετά τη συνταξιοδότησή τους; Τέλος, αναρωτιέται κανείς αν είναι δείγμα της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης η μεταπήδηση δικαστικών λειτουργών από τον ανώτατο δικαστικό θώκο στον ανώτατο πολιτειακό θώκο, με τα χειροκροτήματα σύσσωμης της εκτελεστικής εξουσίας.
Ο κυρίαρχος λαός από την άλλη, ο οποίος δεινοπαθεί συνήθως από την εκτελεστική εξουσία, γνωρίζει κατά βάθος ότι ο μόνος τρόπος αναχαίτισης της κατάχρησης εξουσίας που συχνά-πυκνά αποκαλύπτεται στη δράση της εκτελεστικής εξουσίας, πέραν της δικής τους εγρήγορσης είναι, μέσω της δικαστικής οδού.
Η δικαστική εξουσία είναι και πρέπει να είναι το αντίβαρο στην εκτελεστική εξουσία, που διαχειρίζεται μέσω της αντιπροσώπευσης, το δημόσιο χρήμα, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού. Όταν η δικαστική εξουσία νοιώθει ότι η εκτελεστική υπερβαίνει τη δικαιοδοσία που της έχει παραχωρήσει ο λαός μέσω του Συντάγματος, πρέπει να την επαναφέρει στο ίσο, στο θεμιτό ή καλύτερα στο δίκαιο, αν θεωρήσουμε ότι το δίκαιο ταυτίζεται αφ’ενός με το ήθος, αφ’ετέρου με την ελευθερία του δρώντος υποκειμένου, η οποία μεταφράζεται στην πράξη ως δικαίωμα.
Πώς όμως στην πράξη εκδηλώνεται ο μετριασμός από τη Δικαιοσύνη της κυβερνητικής κάθε φορά αλαζονείας, αφού η εξουσία έχει έτσι κι αλλιώς φτιαχτεί για να είναι αλαζών και η δικαιοκρισία πρέπει να είναι το αντίβαρο στην αυθαιρεσία της; Το προφανές είναι μέσω των αποφάσεων της δικαστικής εξουσίας, η οποία ελέγχει τόσο τη δεσπόζουσα θέση της Κυβέρνησης στο πολιτικό μοντέλο παραγωγής αποφάσεων και νόμων και τελικά, στην επιβολή τους στο λαό, ο οποίος τυπικά και μέχρι την κατάλυσή τους (με νέους νόμους ή με εξεγέρσεις ανά περίπτωση καθεστώτος και αυταρχισμού του), οφείλει να τους εφαρμόζει.
Οπότε, η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, με το συνάδελφό της, Εισαγγελέα του Ανώτατου Πολιτικού/Ποινικού Δικαστηρίου της χώρας, δε μας είπαν και κάτι πρωτότυπο με την άχρωμη κι άοσμη ανακοίνωση στην οποία προέβησαν με αφορμή την υπόθεση Κουφοντίνα και το περιβόητο ανακοινωθέν της Ένωσης Δικαστών κι Εισαγγελέων που σκανδάλισε δήθεν το δικαστικό κόσμο της χώρας. Το μη προφανές, αυτό που λείπει λοιπόν από τη μέχρι σήμερα παρουσία των δικαστικών λειτουργών στην πολιτικοκοινωνική κονίστρα, είναι η ανάληψη πολιτικού βάρους μιας δήλωσης, η πολιτική παρέμβαση της δικαστικής εξουσίας. όπου καταφανώς παραβιάζονται τόσο η δημοκρατική λειτουργία του Κράτους, όσο και θεμελιώδη ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα.
Αυτό δε σημαίνει ότι η δικαστική εξουσία πρέπει να εκφράζεται επί παντός επιστητού ή να αναλώνεται σε άσκοπες συγκρούσεις με την εκτελεστική εξουσία. Πρέπει όμως να είναι παρούσα όταν υπάρχουν μείζονα ζητήματα, κι αυτά αναδεικνύουν σπουδαία ελλείμματα δημοκρατίας και αυθαιρεσίας της εκτελεστικής εξουσίας σε βάρος τόσο της δικαστικής, όσο και του ίδιου του λαού. Η άποψη των αμέτοχων δικαστικών λειτουργών στις κοινωνικές μείζονες ανησυχίες, της αυτιστικής δικαιοσύνης, δεμένης στο άρμα της εκτελεστικής εξουσίας έχει οδηγήσει τη δικαστική εξουσία και το σπουδαίο σκοπό που υπηρετεί για τους πολίτες στην απαξίωση και στην αμφισβήτηση, όπως μαρτυρούν οι δημοσκοπήσεις1 και η άποψη των πολιτών για το θεσμό και τους κομιστές του.
Η μέχρι τώρα στάση της δικαστικής εξουσίας, ως ελιτίστικου θεσμού που κρατάει ίσες αποστάσεις τόσο απ’ το λαό όσο κι από τους κάθε φορά εκμεταλλευτές του, μάλλον δεν έχει αποδώσει φανερά αποτελέσματα στην ανάδειξη του θεσμού της Δικαιοσύνης ως ένα θεσμό κοντά στον πολίτη, που μεριμνά για την προστασία του. Και για να γίνει αυτό, μάλλον χρειάζονται πολλά δελτία τύπου που δε φοβούνται να πάρουν θέση στα πολλά σημαντικά ζητήματα που πια ταλανίζουν την καθημερινότητά μας. Το μοντέλο του αμέτοχου στις εθνικές εξελίξεις δικαστικού κλάδου, μάλλον φαντάζει παρωχημένο. Ο δικαστικός λειτουργός πρέπει να είναι «βουτηγμένος» στη ζωή, να έχει αέρα διανοούμενου, να σκέπτεται παγκόσμια και να αγωνιά για ό,τι κι ο πολίτης. Αλλιώς, θα τύχει αυτού που εύστοχα γράφει ο Σεφέρης: Κανείς δεν τους θυμάται πια ˙Δικαιοσύνη.
1. Δημοσκόπηση της ΚΑΠΑ Research Οκτωβρίου 2020, σύμφωνα με την οποία, 42% των ερωτηθέντων εμπιστεύονται, έστω αρκετά τη δικαιοσύνη.
*Δικηγόρος, Δρ ευρωπαϊκού δικαίου Πανεπιστημίου Τουλούζης 1
Πηγή πληροφοριών efsyn.gr
Γειά σας.. Προφανώς και δεν είμαι ο Jack Sparrow, Ούτε πειρατές απο την Καραβαϊκή.! Είμαστε μία ομάδα ανθρώπων που στόχος μας είναι η ενημέρωση, ο διάλογος, αλλά και η αντιπαράθεση. Και όλα αυτά μέσα απο μία εθελοντική προσπάθεια που πρώτο της μέλημα η ενημέρωση. Γίνε εσύ ο ρεπόρτερ. Στείλε το συνημμένο αρχείο στην παρακάτω διεύθυνση και σύντομα θα αναρτηθεί:loutraki.polites@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε αφήστε το σχόλιό σας...
Tο loutrakiodusseas.blogspot.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές, και διατηρούμε το δικαίωμα να μην δημοσιεύουμε συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια όπου τα εντοπίζουμε.